2022
Analyse "Belemmeringen bij de huisvesting van gezinnen zonder verblijfsvergunning"
In de loop van onze analyse van de belemmeringen voor de huisvesting van gezinnen zonder papieren, zijn wij tot de conclusie gekomen dat het gebrek aan huisvesting een reeks repercussies heeft op andere rechten.
Het recht op huisvesting is een grondrecht dat in vele nationale en internationale teksten is vastgelegd. Wij stellen echter vast dat dit recht niet wordt geëerbiedigd voor een hele reeks gezinnen in België, en in Brussel in het bijzonder.
Enkele begrippen zijn aan het begin van onze analyse opgenomen, zodat iedereen met dezelfde basis kan beginnen te lezen. Het is van belang een onderscheid te maken tussen het begrip woonplaats en verblijfplaats, om de contouren van de termen dakloos en referentieadres te begrijpen. Accommodatie vinden in Brussel is al uiterst moeilijk als u een verblijfsvergunning hebt, maar hoe zit het met gezinnen zonder verblijfsvergunning?
De situatie van mensen zonder verblijfsvergunning is ingewikkeld, omdat het ontbreken van een adres vervolgens de toegang tot een reeks rechten verhindert.
Het voornaamste is het verblijfsrecht, want dit recht opent een reeks voorrechten. Indien men echter geen vast adres/huis heeft, zal het onmogelijk zijn om een verblijfsaanvraag in te dienen of een identiteitsbewijs te laten afgeven. Een adres is namelijk vereist voor de meeste procedures die zijn opgesomd in de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen. Bovendien leidt dit tot moeilijkheden in de procedures voor de erkenning van het vaderschap, niet zozeer inhoudelijk als wel in praktisch opzicht. Met name bij het verzamelen van documenten en bij het delen van informatie tussen diensten.
Wat de weinige rechten betreft waarop illegale en/of onregelmatige ingezetenen aanspraak kunnen maken (dringende medische hulp, materiële hulp, referentieadres, gezinstoelagen), stellen wij vast dat, ondanks de jurisprudentie die soms in hun voordeel uitvalt, door een slechte toepassing of onwetendheid van de wet, deze hulp hun ook ontzegd wordt. Zo wordt de medische verzorging van daklozen die geen OCMW hebben, onderbroken of hebben zij gewoon geen toegang tot dringende medische hulp, wegens het gebrek aan informatie en de complexiteit van de procedure. De aangeboden materiële bijstand is in de praktijk ondoeltreffend, omdat er alleen terugkeerroutes worden bepleit en er toezicht op wordt gehouden door de vreemdelingendienst, die geen neutrale dienst is. Het referentieadres staat open voor mensen met een onregelmatig verblijf, maar deze mogelijkheid is onbekend bij het publiek en wordt in verschillende OCMW's slecht toegepast. Gezinsbijslagen staan niet open voor migranten zonder papieren, hoewel er een uitzondering is in Brussel. Wat de steun voor huisvesting betreft, is de weinige steun die wordt verleend niet toegankelijk voor de doelgroep, maar er bestaan wel enkele initiatieven.
Aangezien het Platform Kinderen op de vlucht zich concentreert op de verdediging van de rechten van minderjarigen in ballingschap, hebben wij tot slot onze analyse toegespitst op punten die kinderen in het bijzonder aangaan: scholing, een adequate levensstandaard en hun geestelijke gezondheid. Het gebrek aan stabiliteit en de grote mate van onzekerheid van gezinnen zonder papieren hebben logischerwijs invloed op de schoolprestaties van de kinderen. Ouders die niet legaal kunnen werken, zijn ondanks hun inspanningen niet in staat hun kroost dezelfde levensstandaard te bieden als anderen. Hun administratieve situatie heeft ook gevolgen voor de geestelijke gezondheid van de jongeren, die bijzonder hard getroffen zijn tijdens de pandemie. Zoals reeds herhaaldelijk is gezegd, is het van cruciaal belang dat het belang van het kind in elk aspect van zijn leven op de eerste plaats komt. In het licht van deze korte samenvatting nodigen wij u uit de aanbevelingen van het Platform Kinderen op de vlucht aandachtig te lezen.