Publicatie: Seksualiteit, seksueel geweld en jongeren met een vluchtverhaal. Welke tools en pistes zijn er voor de toekomst?

Reeds in een onderzoek van Keygnaert en collega’s uit 2012 werd aangetoond dat meer dan de helft (57%) van de vluchtelingen, aanvragers van verblijfsrecht en mensen zonder wettig verblijf in België en Nederland direct of indirect met seksueel geweld, waar-onder verkrachting en seksuele uitbuiting, in contact gekomen waren. Een vijfde van de deelnemers aan dit onderzoek gaven aan zelf slachtoffer van seksueel geweld te zijn geworden. Later onderzoek van Keygnaert en collega’s uit 2015 onderzocht de prevalentie van seksueel geweld in een bredere Europese context en toonde aan dat in de Europese asielopvang, zowel mannen als vrouwen als bewoners en professionals het risico lopen om te worden blootgesteld aan verschillende vormen van geweld, waaronder seksueel geweld. Hierbij gaf meer dan de helft van de deelnemers (58%) aan direct (23%) of indirect (77%) met seksueel geweld geconfronteerd te zijn geweest.

Volgens de UNHCR zijn er wereldwijd meer dan 70 miljoen ontheemden, waarvan 26 miljoen vluchtelingen die buiten hun land van herkomst op zoek zijn naar een veilige haven en bescherming tegen vervolging. Daarbij onderstreept de UNHCR dat de helft van alle vluchtelingen wereldwijd minderjarig is. Op basis van bovenstaande cijfers – de grote aanwezigheid van kinderen en jongeren binnen de groep van vluchtelingen en de prevalentie van gendergerelateerd en seksueel geweld onder vluchtelingen en mensen zonder wettig verblijf – blijkt hoe prangend deze kwestie is.

Op 22 mei 2019 organiseerden we, in samenwerking met het Kenniscentrum Gezinswetenschappen van de co-hogeschool Odisee, de studiedag ‘Seksualiteit, seksueel geweld en jongeren met een vluchtverhaal, welke tools en pistes voor de toekomst?’. Het doel van deze dag was om hulpverleners tips aan te reiken voor het (h)erkennen van seksueel geweld en het versterken van de veerkracht van slachtoffers.

Naar aanleiding van de Internationale Dag voor de Uitbanning van Seksueel Geweld tijdens Conflicten en Wereldvluchtelingendag, respectievelijk op 19 en 20 juni, schreven we dit rapport, waarin enkele interessante projecten en goede praktijken die op de studiedag van 2019 aan bod kwamen in de kijker worden gezet.

Défense des Enfants Internationale–Belgique gaat in haar inleidende bijdrage in op gendergerelateerd geweld. De bijdragen van Esperanto en Boysproject beogen meer inzicht te geven in de uitdagingen van het begeleiden van specifieke profielen, zoals slachtoffers van mensenhandel en LGTBQI+–slachtoffers. Groupados – SOS Enfants ULB bespreekt het perspectief van jonge plegers van seksueel geweld. Ten slotte zorgen Planning Familial de la Senne en Sensoa voor een wat luchtigere noot met een bijdrage over hoe hulpverleners met jongeren over seks kunnen praten en ze cultuursensitieve seksuele voorlichting kunnen geven.

We hopen dat deze publicatie vakmensen die werken met kinderen en jongeren op de vlucht tools kan aanreiken om het thema van seksualiteit en seksueel geweld bespreekbaar te maken en hen kan helpen om deze jongeren op een gepaste manier te begeleiden.